1. Gebruik niet een krulvederige Chabo als je vooruit wilt komen
De Chabo heeft een letaal gen ‘kruiper’. Fokzuivere dieren die van zowel paps als mams het kruipergen Cp hebben gekregen sterven als embryo in een vrij vroeg stadium.
De Serama heeft ook een letaal gen, namelijk Cornish Lethal (Cl). Dit veroorzaakt een dubbele borstbespiering, korte poten in allerlei gradaties. Ga je een Serama met een Chabo kruisen dan krijg je dus twee letale genen in je dieren.
Die ervaring heb ik zelf door choco/brons Serama in de Chabo te kruisen om choco/brons in de Chabo’s te krijgen. Dit kan leiden tot enorme sterfte onder de embryo’s. Zo’n fokkerij gaat niet snel. Je zult dan zowel de kortbenigheid van de Chabo alsook de kortbenigheid + grote borsten van de Serama eruit moeten fokken. Of één van beiden en dat is behoorlijk moeilijk want je eerste generaties zijn niet riant qua uitkomsten. Wat wel geboren wordt is fokonzuiver voor beide letale genen. Kunst is door te gaan met deze dieren en tijdelijk beide genen uit de populatie te verwijderen. Wanneer je dier op formaat is (bij Chabo’s groot genoeg) kun je weer kruisen met het ras waaraan je krulveer of een kleur hebt toegevoegd om zo het letale gen weer terug te krijgen wat een raskenmerk is. Hier gaat een generatie of 6 overheen om het type weer goed te krijgen.
Om niet tegen die letale ellende op te lopen is het slim te beginnen met bijv. een krulveer Duitse kriel. Die dieren zijn rond de kilo en dat wil prima met een forse Seramahaan of -hen. De FrizzleRama’s in Amerika zijn gemaakt met een bastaardkip die bij een feedstore (soort van Welkoop) gekocht is. In die dieren zit alleen het originele Serama letaal gen. Een mogelijkheid is krulveer uit de Cochinkriel te halen, alleen ben je dan wel 4 generaties zoet met de pootveren en het dubbele aantal generaties met de bolle staart weer omhoog te krijgen. Verder is de veerkwaliteit van de Cochinkriel eigenlijk een beetje te zacht. Best nog neem je een Duitse krulveerkriel, die is het meest neutraal en daar hoeft je niets ‘vanaf’ te fokken. De gele velkleur krijg je terug tzt want die is recessief. Maar velkleur doet er bij de Serama’s niet toe.  Die doet er alleen toe als je standaardmatige kleuren fokt.

2. Een eigenschap overzetten van het ene naar het andere ras kost veel tijd.
Het idee dat de Serama bijvoorbeeld een kruising is tussen een Hollandse Kriel x Chabo is erg beperkt. Zeg maar gewoon dat zo’n opmerking ervan getuigt dat de maker ervan niks van fokken afweet. Net zo beperkt is de gedachte dat je uit een kruising krulveer Chabo x Serama gelijk FrizzleRama’s krijgt.
Als het de bedoeling is de kluit te bedonderen moet je die snel van de hand doen direct na hun geboorte als FrizzleRama’s maar zodra zo’n dier een paar maandjes is, is het bedrog duidelijk. Dat bedrog wordt helemaal duidelijk als ermee gefokt gaat worden, je krijgt half-fabrikaten die alle kanten op spatten in extremiteiten, type en formaat. De bovengenoemde 6 generaties, telkens terug op Serama, is al krap, want het kan veel meer dan 10 of 20 generaties (telkens terugparingen op Serama) duren voordat je een beetje stabiel fokkend diertje hebt. Mooi voorbeeld zijn de blauwe Serama’s die 8, 9, 10 generaties terug eenmalig afstammen van een kruising Serama x Oud Engelse Vechtkriel (splash) van het Amerikaanse type.
Ook al paar je de nakomelingen 10 x terug op een volbloed Serama, nog altijd zie je kenmerken van het andere ras. Vooral rassen die al meer dan 100 jaar gefokt worden zijn ontzettend sterk verervend in hun type en karakteristieken (ook de goeie natuurlijk! denk aan de legkracht van de OEGB die je terugziet in de blauwe/zwarte Serama’s) dat vastligt tot in het kleinste vezeltje. Probeer dat er maar uit te fokken. Daar ben je nog wel eventjes zoet mee. Diegenen die op FrizzleRama’s azen doen er dus goed aan een dier te kopen dat minstens een jaar oud is, dat zie je aan de ring. Kuikenkopers zijn er zelf schuld aan als ze beduveld worden. Tenzij de fokker duidelijk vertelt dat het een projectkip is.

3. Krulveer is een ‘verliesmutatie’ die veel narigheid geeft voor het welzijn van de kip als dat zonder kennis gedaan wordt
Krulveer is een dominante eigenschap die de veer naar buiten doet krullen. Iedereen begrijpt dat zo’n kip niet meer wind- en waterdicht is en dat de isolerende eigenschap van de veren verloren gaat.
Dit betekent dat je een kip gaat fokken die extra zorg en bescherming nodig heeft. Geef zo’n dier die zorg en bescherming ook, zorg voor een tochtvrij geïsoleerd (verwarmd in de winter) hok en ook de uitloop moet overdekt zijn en uit de wind. Als je een krulveer Serama maakt of hebt, heb je echt een kipje dat enorm veel zorg nodig heeft mede door de kleinheid. Zo’n diertje is niet iets wat je in je tuin kwakt met ‘zoek het maar uit’. Bezint eer ge begint.

Krulveer is een autosomale eigenschap, dat betekent dat het op beide geslachten hetzelfde werkt. Het maakt dus niet uit of je een krulveer haan of hen gebruikt. Krulveer is incompleet dominant, dat betekent dat als het niet fokzuiver aanwezig is de kip al krulveren heeft. Dit betekent ook dat als de kip fokzuiver is voor krulveer, de veren extreem gaan krullen. Zo’n dier heet een dubbelkrul of overkrul en ziet er verschrikkelijk uit. Weinig kans ook dat zo’n dier overleeft want....
Fokzuiver krulveer is een veer-moller. De vlag verdwijnt nagenoeg van de veren, de veren worden rafelig en extreem smal, een dubbelkrul heeft meer veernerf dan veer. Het zijn soms net stekelvarkens die door de bliksem getroffen zijn: doodzielig. De weinige bescherming die een krulveer al heeft is dan totaal weg, de kip loopt als het ware in z’n blootje. Kruis dus NOOIT een krulveer met een krulveer. Kruis een krulveer altijd met een gladveer!!! Bezint eer ge begint!

4. Gladvederige nakomelingen uit krulveer kúnnen een slechte veerkwaliteit hebben
Krulveer is een veer-moller. Hoewel een dier dat gladvederig is uit een krulveer x gladveer, in theorie niet het krulveer-gen heeft, laten zulke dieren toch iets zien van hun afstamming want er komt een recessief gen extra bij mee. Dieren met deze recessief zullen ook bij fokonzuivere krul meer krullen dan een fokonzuivere krul zonder dit recessieve gen. Dit recessieve gen kan dus onzichtbaar in de gladvederige uit krul x glad zitten.
Gladvederigen uit krulveer lijken soms lossere veerhaakjes te hebben. De veervlag, dat zijn de haren die met haakjes inelkaar grijpen aan beide zijden van de nerf, is sneller rafelig en ziet er los uit.
Soms zijn de gladde veren niet bol naar het lichaam gericht maar recht, waardoor ze toch een geschulpt of ‘droog’ uiterlijk krijgen. Zo’n gladvederige is dus niet handig om wederom krul mee te fokken.
Zelf heb ik met gladvederigen uit krulveer (Chabo’s) gefokt en ik zag wel dat de nakomelingen ‘losser’ en pluiziger waren dan echte gladveer Chabo’s. Ook misten ze glans.

Nu heeft een deel van de Seramapopulatie alhier al te maken met inteelt. Dit is te zien aan Serama’s die op marktplaatsen aangeboden worden. Veel daarvan laten al een te losse veerstructuur zien, de veren liggen niet mooi strak aangesloten tegen het lichaam en ook zijn er dieren die rafelige (losgelaten haakjes) laten zien over de gehele veerlengte. Dit heeft niets te maken met de wijze van huisvesten, in kooien beschadigen ze sneller maar alleen de uiterste punten waarmee ze tussen de tralies komen. Veren die los zijn over de gehele lengte is een erfelijke eigenschap: de veerhaakjes zijn niet stevig genoeg om de veervlag bijelkaar te houden voor de duur tot de volgende rui. Let hierop. Als er gladvederige Serama’s gekruist worden met krulveerdieren, neem dan dieren met een sublieme veerkwaliteit. Anders zullen de (ooit) krulveer Serama’s halverwege het jaar alleen nog maar veernerven hebben ook al zijn het geen dubbelkrul dieren.

5. Denk na over de bestemming van de bastaarden uit de FrizzleRama-makerij.
Je kweekt de eerste jaren bastaarden, zeker de eerste 6 generaties. Dat kan de eerste 6 jaar zijn als je maar één keer per jaar fokt, of 3 jaar als je twee generaties per jaar gaat fokken wat theoretisch kan als je goede verlichting en verwarming hebt.
Je kunt de gladvederige bastaarden verpatsen op marktplaats als volbloed Serama’s. Ook kun je ze netjes afvoeren naar een handelaar als ‘boerenkrielen’. Vervuil de bestaande Serama’s niet in woord en gebaar.
In Nederland heb ik tot nog toe geen kruisingen voorbij zien komen als ‘serama’. Alle aangeboden Serama’s zijn wat dat betreft nog raszuiver. Er zijn goede en slechte vertegenwoordigers van de Serama waarbij de slechte vertegenwoordigers dieren zijn die vermeerderd worden zonder enige kennis of selectie. Zulke Serama’s worden groter, krijgen grote kammen, worden lang in de rug, houden de vleugels de meeste tijd horizontaal of schuin, worden vals of schichtig, kortom gaan terug naar de rassen die ooit gebruikt zijn om de Serama te maken en naar de oerkip zoals de natuur haar wil hebben. Dat gaat van fazantachtige jungle/kampong kippen tot de Chabo-achtigen die toch steeds vaker lijken op te duiken (extreem grote kammen en omvallende kammen, kammen met kronkels). Die dieren zijn wél Serama’s, net als dat je ‘lijkt-op’ Brahma’s, Wyandotten en Zijdehoenders ziet voorbij komen.
In principe hoef je niet veel kruldieren te fokken. Je pikt alleen het krulveer-gen uit een ander ras. Dat is tamelijk goed zichtbaar of je dat te pakken hebt :-). Elke generatie heb je maar eentje nodig in krulveer om die weer terug te paren aan een Serama. De hoeveelheid ‘afval’ kun je dus beperken. Je kunt de krulbastaarden waarvan je de generatie bijhoudt in je fokadministratie weer overdoen aan liefhebbers die er ook mee aan de gang willen. Verkoop zo’n dier NIET als FrizzleRama maar als ‘project’. Gladvederige bastaarden kun je niets mee, dat zijn de ‘boerenkrielen’.
Nog even over de raszuiverheid van de Serama’s. In Engeland en ook Frankrijk lopen er wel kruisingen rond. Hiervan heb ik foto’s gezien en ook meldingen gehad van mensen die precies weten hoe een Serama eruit ziet omdat ze ze zelf fokken. Kijk dus uit met broedeieren uit Engeland. Dit is een ontwikkeling van de laatste 1 á 2 jaar. Een kip is een Serama als hij/zij de raseigenschappen heeft. Waaruit die kip komt, doet er niet toe. Dit is iets te kort door de bocht maar daar komt het wel op neer.